Gramática de la fantasía

miércoles, 14 de mayo de 2008

 


Fai uns meses, María faloume deste libro nunha das nosas conversas telefónicas, esas conversas sen sentido, sen finalidade e sen coherencia e que, seguramente por eso, resultan tan insustituibles e imprescindibles. Neses días, por unha desas coincidencias tan lóxicas que ten a vida, atopeime cun exemplar da Gramática da Fantasía nas miñas mans e pensei que era o momento xusto para ler ese libro que tanto se esforzara por chegar ata min. A semana pasada volteime a atopar con él, esta vez foi buscando información sobre visitas infantiles a bibliotecas (gracias Débora) e pensei que esta vez tiña que determe un pouco mais a pensar sobre él.
Creo que ás veces os libros buscan ser leídos, ser pensados e meditados e de seguro que este me buscou ata atoparme. Gústame recordalos tempo despois de lelos, lembrar, non o texto en sí senon a sensación que queda despois de rematalos e tentar descubrir qué quedou deles dentro de min. E iso é o que quero facer hoxe.
Gianni Rodari deixoume a convicción da atemporalidade, a convicción de que os nenos sempre serán nenos e as historias sempre terán que ser contadas e inventadas. É un libro para xogar coas palabras, para que os nenos amen as palabras, se divirtan e sintan desexos, non só de escoitar-ler senón tamén de crear a súa propia ficción. Aparte do contido pedagóxico, que me parece maravilloso, é tamén unha reivindicación das palabras prohibidas, un manifiesto anticensura do mundo infantil e todo o que o rodea. Por qué cando se lle di a un neno "esa é unha palabra fea" nunca nos referimos a "guerra" "mentira" traición" "dor"...? Non, referímonos a "caca", que non deixa de ser unha función fisiolóxica absolutamente imprescindible. Encántame unha parte na que conta que os nenos necesitan decir, escoitar, ler esas palabras tabúes precisamente por eso, porque son tabúes e a risa e a euforia que provocan son unha liberación necesaria.
Lembro, fai moito, un día no que Alda e mais eu conversábamos á hora da merenda, os ollos de plato de Carlos e as nosas risas case histéricas: Alda decidiu que quería merendar un iogur de caca e eu suxerinlle que podía tomar tamén zume de caca e galletas de caca. Non podíamos parar de rir, supoño que nalgún momento voltei ser unha nena decindo a escondidas "palabras feas". Pasamos unhas dúas semanas comendo caca, vestindo caca e vendo caca a todas horas, despois deixou de interesarnos e pasamos a outros temas case tan trascendentales. Sorprendeume comprobar que as miñas teorías respecto á educación eran aplastantemente certas cando fumos a unha reunión coa profe de Alda e de pasada comentounos maravillada que Alda era a única da clase que cando contaban un conto no que saía "caca", "pis" ou algo semellante non interrumpía con risitas de "ay lo que dijo la profe", senón todo o contrario, enfadábase porque os nenos interrumpían o conto e non entendía qué lles sorprendía tanto. Claro, xa nos fartáramos de rir e para nós era algo tan natural que xa o esquecéramos.
Os nenos non teñen prexuízos, somos nós os que llos impoñemos e a maior parte das veces a nosa única xustificación é "que vai pensar a xente se anda berrando caca por todas partes?" pois qué vai pensar? que é unha nena de tres anos, e se pensan algo diferente realmente creo que teñen un problema.
Pois eso, un libro máxico que me perseguiu, unha persoa máxica á que quero moitísimo que me falou del, e outra persoa máxica á que me encanta ter atopado no camiño, que fixo que o voltara lembrar. Alda, María e Débora, xuntas neste intre nun hoquiño do meu corazón.

2 comentarios:

Anónimo dijo...

-cóntanos o conto da cebra "Calima", dixo sara, botamos a rir dándonos conta do erro, contamos o conto pois, pero dende aquela, e durante uns días, falaban a todas horas de "Calima", non so para referirise ao conto equivocándose moi conscientemente entre risos, senón q comezaron a "equivocarse" con moitos obxectos en xeral...Así, sen darnos conta, empezaron os xogos de palabras, verbas q algunhas veces estaban identificadas co obxecto ao q se referían, e outras eran absoluta invención pola súa parte...Coincido contigo en q eu tamén saquei a miña nena e colaboraba gustosa daquel xogo, q se facía cada vez máis grande, na clase tiñamos coquis, blufis, manglis e moitos vocablos longos e difíciles de repetir. E eles nunca distinguiron entre un erro provocado e un sen querer, pois non sinten a vergoña de equivocarso gramaticalmente, e iso facilitaba o seu progreso verbal.
Gianni Rodari é unha referencia á hora de lembrar o marabilloso potencial narrativo dos nenos, pois teñen unha capacidade de inventiva excelente e usan a linguaxe coma vía para canalizar a súa vida interior.
Bicos

Débora dijo...

Gracias Mónica, me has hecho recordar buenos momentos de lectura infantil disfrutados hace años cuando trabajaba en la Biblioteca Infantil.
Este fin de semana he retomado algunos cuentos que tenía aparcados en la estantería. Sabrás que aunque no tengo niños de vez en cuando me hago un regalo y me agasajo con un pequeño tesoro ilustrado. Mi última adquisición, "El árbol rojo" de Shaun Tan.

En cuanto al tema escatológico, es una pena que cuando éramos pequeñas no tuviesemos a la Toupiña o otras historias como "A cousa que máis doe do mundo" ;-)

Sigue así, regalándonos momentos hermosos, por favor.